31 / 250
Εκδόσεις ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ – Χημεία Θετικής Κατεύθυνσης
30
2.1.
∆ίνονται τα χηµικά στοιχεία
11
Νa και
17
Cl.
α.
Ποιες είναι οι ηλεκτρονιακές δοµές των παραπάνω στοιχείων στη
θεµελιώδη κατάσταση;
(Μονάδες 2)
β.
Ποιο από τα δύο αυτά στοιχεία έχει τη µικρότερη ατοµική ακτίνα;
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(Μονάδες 1+3=4)
2.2.
∆ιαθέτουµε τις οργανικές ενώσεις προπανικό οξύ (CH
3
CH
2
COOH),
προπανάλη (CH
3
CH
2
CHO) και 1-βουτίνιο (CH
C-CH
2
CH
3
) καθώς και τα
αντιδραστήρια:
Αµµωνιακό διάλυµα χλωριούχου χαλκού Ι (CuCl/NH
3
),
Όξινο ανθρακικό νάτριο (NaΗCO
3
),
Φελίγγειο υγρό (CuSO
4
/NaOH).
Να γράψετε στο τετράδιό σας:
α.
για καθεµιά από τις παραπάνω οργανικές ενώσεις το αντιδραστήριο µε το
οποίο αντιδρά.
(Μονάδες 3)
β.
σωστά συµπληρωµένες (σώµατα και συντελεστές) τις χηµικές εξισώσεις των
αντιδράσεων που θα πραγµατοποιηθούν, όταν η καθεµιά οργανική ένωση
αντιδράσει µε το αντιδραστήριο που επιλέξατε.
(Μονάδες 6)
2.3.
∆ιαθέτουµε τα υδατικά διαλύµατα
∆
1
,
∆
2
και
∆
3
τα οποία περιέχουν HCl,
CH
3
COONa και ΝH
4
Cl αντίστοιχα. Τα διαλύµατα αυτά βρίσκονται σε
θερµοκρασία 25
ο
C και έχουν την ίδια συγκέντρωση C.
α.
Να κατατάξετε τα παραπάνω διαλύµατα κατά σειρά αυξανόµενης τιµής pH.
(Μονάδες 3)
β.
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(Μονάδες 7)
Απάντηση:
2.1.
α.
Na: 1s
2
2s
2
2p
6
3s
1
Cl: 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
5
β.
Το χλώριο
Πρόκειται για στοιχεία της ίδιας περιόδου (3ης). Όπως γνωρίζουμε, κατά μήκος
μιας περιόδου η ατομική ακτίνα ελαττώνεται, από τα αριστερά προς τα δεξιά.
Αυτό συμβαίνει γιατί όσο πηγαίνουμε προς τα δεξιά του περιοδικού πίνακα,
αυξάνεται το δραστικό πυρηνικό φορτίο του ατόμου. Έτσι, λόγω μεγαλύτερης
έλξης των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας από τον πυρήνα, η ατομική
ακτίνα μειώνεται. (Βλέπε σελ. 23 σχολικού βιβλίου).
2.2.
α.
CH
3
CH
2
COOH - NaHCO
3
CH
3
CH
2
CHO - CuS0
4
/NaOH
ΘΕMA 2ο
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2004