68 / 294
67
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας – Εκδόσεις ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ
Ένας από τους προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης ενός αγαθού είναι
και οι «τιμές των άλλων αγαθών». Υπάρχουν αγαθά που η μεταβολή της τιμής
του ενός επηρεάζει τη ζήτηση του άλλου. Να δώσετε τους ορισμούς των
κατηγοριών στις οποίες διακρίνονται τα αγαθά αυτά (μονάδες 5). Να
εξηγήσετε με τη βοήθεια διαγραμμάτων πώς η αύξηση της τιμής του ενός
αγαθού επηρεάζει τη ζήτηση του άλλου, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία
ανήκουν τα δύο αγαθά (μονάδες 20). (Μονάδες 25)
Απάντηση:
Υπάρχουν αγαθά στα οποία η τιμή του ενός αγαθού επηρεάζει τη ζήτηση ενός
άλλου αγαθού. Τα αγαθά αυτά τα διακρίνουμε σε δύο κατηγορίες: τα
υποκατάστατα και τα συμπληρωματικά.
Υποκατάστατα
είναι δύο (ή περισσότερα) αγαθά, όταν το ένα μπορεί να
χρησιμοποιηθεί αντί του άλλου (ή άλλων), για να ικανοποιήσει την ίδια
ανάγκη. Για παράδειγμα, το βούτυρο και η μαργαρίνη, το μοσχαρίσιο και το
χοιρινό κρέας, τα σπίρτα και ο αναπτήρας.
Η ζήτηση ενός αγαθού μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση με τη
μεταβολή της τιμής του υποκατάστατου αγαθού
. Για παράδειγμα, αν αυξηθεί
η τιμή του μοσχαρίσιου κρέατος, οι καταναλωτές θα μειώσουν τη ζητούμενη
ποσότητα μοσχαρίσιου κρέατος και θα το υποκαταστήσουν με το σχετικά
φθηνότερο χοιρινό, αυξάνοντας έτσι τη ζήτηση του χοιρινού. Η αύξηση της
τιμής του μοσχαρίσιου κρέατος (ceteris paribus) από Ρ
1
σε Ρ
2
στο διάγραμμα
D
Q
P
2
2
Q
1
Q
P
1
P
O
“ΜΟΣΧΑΡΙΣΙΟ”
“ΧΟΙΡΙΝΟ”
(α)
D
Q
P
3
Q
4
Q
3
P
O
(β)
A
B
Γ
Δ
1
D
2
Διαγράμματα: Υποκατάστατα αγαθά
ΟΜΑΔΑ Β
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009