36 / 294
35
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας – Εκδόσεις ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ
β) Πληθωρισμός κόστους
Η άποψη ότι ο πληθωρισμός είναι αποτέλεσμα υπερβάλλουσας ζήτησης δεν
εξηγεί γιατί υπάρχει πληθωρισμός και σε περιόδους χαμηλής σχετικά ζήτησης,
δηλαδή σε περιόδους ανεργίας και μείωσης του εισοδήματος. Ο πληθωρισμός
κόστους τονίζει το ρόλο των εργατικών σωματείων και τη δύναμη των
ολιγοπωλίων. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, τα εργατικά σωματεία, ή ορισμένα
απ' αυτά, έχουν αρκετή δύναμη, ώστε να μπορούν να πετυχαίνουν αυξήσεις
των μισθών και ημερομισθίων, ακόμα και όταν υπάρχει ανεργία. Από τη μεριά
τους τα μεγάλα μονοπώλια και ολιγοπώλια έχουν αρκετή δύναμη στην αγορά,
ώστε να μεταβιβάζουν τις αυξήσεις του κόστους, που προκαλούνται από την
αύξηση των εργατικών μισθών, στους αγοραστές αυξάνοντας την τιμή του
προϊόντος. Πολλά, όμως, από τα προϊόντα αυτά αποτελούν πρώτη ύλη για την
παραγωγή άλλων αγαθών, που σημαίνει αύξηση του κόστους και της τιμής
τους. Κατ' αυτόν τον τρόπο η αρχική αύξηση του κόστους σε ορισμένους
κλάδους διαχέεται σε ολόκληρη την οικονομία, με αποτέλεσμα, την αύξηση του
γενικού επιπέδου των τιμών.
Είναι φανερό ότι η παραπάνω διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει τόσο από τα
εργατικά σωματεία (αύξηση μισθών) όσο και από τις επιχειρήσεις (αύξηση
κερδών). Στον πληθωρισμό κόστους ανήκει, φυσικά, και η περίπτωση που η
αύξηση του κόστους προέρχεται από την αύξηση της τιμής ορισμένων βασικών
πρώτων υλών και ενέργειας, κυρίως της τιμής του πετρελαίου. Η αύξηση της
τιμής του πετρελαίου που πέτυχαν κατά το 1973 και 1979 οι χώρες του ΟΠΕΚ
(OPEC) είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα πληθωρισμού κόστους.
Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα παραγωγικών
δυνατοτήτων µιας υποθετικής οικονοµίας η οποία, µε δεδοµένη τεχνολογία
παράγει µόνο τα αγαθά Χ και Ψ χρησιµοποιώντας αποδοτικά όλους τους
παραγωγικούς συντελεστές της:
Συνδυασμοί
ποσοτήτων
Παραγόμενες
ποσότητες
Χ
Παραγόμενες
ποσότητες
Ψ
Κόστος
Ευκαιρίας Ψ
Κόστος
Ευκαιρίας Χ
Α
0
;
0,5
2
Β
10
90
0,25
;
Γ
;
50
;
;
Δ
30
0
ΟΜΑΔΑ Γ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2004